Pop Art Pop ใจ : ทำไมงานป็อบถึง (กลับมา) ป็อบในใจคน

หากสังเกตอีเวนต์ทางศิลปะในช่วงนี้ ต้องบอกเลยว่าเต็มไปด้วยสีสันอันฉูดฉาด ตั้งแต่เพลงแนว Synth Pop และ City Pop ที่ยังคงครองส่วนแบ่งในตลาดและทำให้คนคุ้นเคยกับเสียงซินธิไซเซอร์ (เครื่องสังเคราะห์เสียง) ในเพลงที่ให้ฟีลโลกอนาคต แต่ก็ชวนให้หวนนึกถึงอดีต รวมถึงอีเวนต์งานศิลปะที่เริ่มมีงาน Pop Art มากขึ้นเรื่อย ๆ 

ก่อนอื่น เราจำเป็นต้องนิยามให้เข้าใจตรงกันก่อนว่า Pop Art เกิดขึ้นในช่วงทศวรรษ 1950 ลักษณะสำคัญของศิลปะกลุ่มนี้คือ ทำงานศิลปะจากสิ่งที่ดูไม่ใช่ศิลปะ เช่น สินค้าต่าง ๆ ที่เกิดมาจากระบบอุตสาหกรรม หรือกระแสนิยมในขณะนั้น ซึ่งการสร้างศิลปะเช่นนี้ได้รับอิทธิพลจากสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่เมื่อสงครามจบลง ก็ต้องเร่งฟื้นฟูเศรษฐกิจทั่วโลกให้หายจากความบอบช้ำสาหัส อุตสาหกรรมต่าง ๆ ที่จำเป็นต่อการดำรงชีพกลายเป็นสิ่งที่แต่ละชาติให้ความสำคัญเป็นอันดับแรก ๆ เพื่อให้ประชาชาติสามารถอยู่รอดได้

และเมื่อใดก็ตามที่ความอยู่รอดมาก่อน ภาวการณ์ของศิลปะก็จะกลายเป็นเรื่องที่น่าเป็นห่วง ศิลปะในยุคนี้จึงหยิบฉวยสิ่งที่อยู่ในอุตสาหกรรมและความนิยมของผู้คน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเสพสื่อโทรทัศน์ซึ่งเพิ่งเข้าสู่ยุคโทรทัศน์สี สีสันของสิ่งที่เรามองเห็นจึงได้รับการถ่ายทอดสู่สาธารณะ และได้รับการบันทึกไว้ด้วย

การกลับมาของ Pop Art ให้เราสงสัยว่าทำไมงานป็อปที่เคยโลดแล่นในอดีต จึงกลับมาป็อปอีกรอบหนึ่งได้ มาช่วยกันต่อจิ๊กซอว์หาคำตอบไปด้วยกัน

Accidentally Pop

เพราะอัลกอริทึมรวน จึงป็อป

ในช่วงล็อกดาวน์ อยู่ดี ๆ เพลง City Pop จากญี่ปุ่น 2 เพลงก็โด่งดังชนิดที่ว่าขึ้นหน้าฟีดยูทูปแทบทุกคน ทั้งสองเพลงถือว่าเป็น “เพลงครู” ของเพลงกลุ่มนี้ทีเดียว นั่นคือ Plastic Love ของ Mariya Takeuchi และ Stay With Me (หรือชื่อภาษาญี่ปุ่นคือ 真夜中のドア (Mayonaka No Door) – แปลว่า ‘ประตูยามเที่ยงคืน’) ของ Miki Matsubara

ปรากฏการณ์ความป็อปของทั้งสองเพลงที่เกิดขึ้นนี้มีคำอธิบายรองรับว่า เป็นเพราะอัลกอริทึมที่เปลี่ยนแปลงไปหลังการอัปโหลด Cover Version ของทั้งสองเพลง ทำให้คนตามไปฟังเพลงต้นฉบับต่อจนกลายเป็นไวรัล ด้วยจังหวะที่เป็นเอกลักษณ์ การใช้ซินธิไซเซอร์ในการสร้างทำนองของเพลง สะท้อนภาพสังคมญี่ปุ่นขณะนั้นที่ก้าวสู่ความเป็นสังคมเมืองที่อุตสาหกรรมรุ่งเรืองเต็มที่ วิถีชีวิตของคนเมืองก็เปลี่ยนไป แม้แต่เพลงไทยในขณะนั้นเองก็ใช้เครื่องสังเคราะห์เสียงนี้เป็นเครื่องมือสร้างทำนองให้เป็นเอกลักษณ์ เช่นเพลงที่แฟนซินธ์ป็อปไทยคุ้นเคยอย่าง “อยากอยู่ใกล้ ๆ” ของศรัณย่า ส่งเสริมสวัสดิ์

เมื่อเวลาผ่านไป การกลับมาของดนตรีแนวซินธ์ป็อป โดยเฉพาะในเพลงไทยอาจส่งผลให้เพลง City Pop เป็นที่นิยมด้วยเช่นกัน ตัวอย่างเช่นเพลงของ Polycat และ อิ้งค์-วรันธร เปานิล ที่ทำให้ซินธิไซเซอร์กลับมาเป็นที่รู้จักอีกครั้ง

The Pop of Night Life

ป็อปหนักหนาคือ ‘ราตรี’

ความเปลี่ยนแปลงสู่สังคมอุตสาหกรรมทำให้เกิดความเปลี่ยนแปลงทางสังคมอย่างชัดเจน ไม่ใช่แค่ดนตรีเท่านั้น แต่อีกสิ่งสำคัญสิ่งหนึ่งที่เปลี่ยนไปด้วยคือ “วิถีชีวิต”

ชีวิตยามราตรีของหนุ่มสาวในโลกสมัยใหม่ทำให้เกิดการสังสรรค์ยามราตรีขึ้น การสังสรรค์ดังกล่าวนำมาสู่การเติบโตของสถานบันเทิงและกิจการอาหารอย่างชัดเจน แน่นอนว่าที่ขาดไม่ได้สำหรับความเป็นคนสมัยใหม่สุดป็อปคือ “ดนตรี” ที่เราได้กล่าวถึงไปแล้ว และ “แฟชัน”

การเข้าถึงแฟชันต่าง ๆ ย่อมอาศัย “สื่อ” เป็นตัวช่วยสำคัญ ซึ่งโดยทั่วไปแล้วสื่อเหล่านี้ย่อมนำเสนอวิถีชีวิตและแฟชันของดารา นักแสดง รวมถึงกลุ่มคนในแวดวงชั้นสูง ซึ่งถือเป็น “Influencer” ในสังคม สื่อจึงต้องนำเสนอไลฟ์สไตล์และประสบการณ์คัดสรรที่แตกต่างออกไปเพื่อชี้ให้เห็นถึงรสนิยมที่ยูนีค เข้าถึงฐานแฟนคลับได้อย่างเต็มที่ ซึ่งพื้นที่สำคัญที่จะทำให้แฟชันของคนได้เฉิดฉายคือ “พื้นที่สาธารณะ” อย่างที่ทำงาน และการได้ออกไปพบปะผู้คนภายนอก รวมถึงการสังสรรค์หลังเลิกงาน

แน่นอนว่าเสน่ห์ของยามราตรีต่อชาวออฟฟิศอย่างเรา ๆ คือการได้ปลดปล่อยความเครียดของตนออกมา สานสัมพันธ์กับเพื่อนร่วมงาน และเปิดโอกาสให้แลกเปลี่ยนความเห็นทั้งต่องานและต่อสังคม จึงไม่แปลกที่งานป็อปอาร์ตจะเข้ากับชีวิตยามราตรีอย่างชัดเจนผ่านสีสันที่ฉูดฉาด ซึ่งได้รับอิทธิพลจากงานโฆษณา

Ca ‘pop’ talism

สิ่งใดแข็งกระด้าง เอาเงินง้างก็ป็อปได้

เรามักได้ยินเสมอว่าศิลปะเป็นเรื่องของความสูงส่ง สุนทรียะ

แต่การเข้ามาของ Pop Art เป็นส่วนหนึ่งของการตอบโต้ความสูงส่งของศิลปะแบบนี้ พร้อมทั้งเล่นล้อไปกับภาวะของสังคมที่การผลิตจำนวนมากตอบโจทย์ความอยู่รอดของคนทั้งโลก

การทำให้สิ่งที่ดูจะไม่ใช่ศิลปะ เป็น “ศิลปะ” ขึ้นมาได้

หากจะพูดถึงตัวอย่างของ Pop Art ชื่อแรก ๆ ที่จะขึ้นมาในหัวคือชื่อของ Andy Warhol ผู้สร้างงานศิลปะจากงานพาณิชย์และโฆษณาซึ่งล้อไปกับกระแสสังคมอย่างชัดเจน อย่างภาพพิมพ์พอร์เทรตของมาริลีน มอนโร ซูเปอร์สตาร์ในยุคนั้นก็สะท้อนให้เห็นถึงความนิยมในตัวเธออย่างชัดเจน

ที่มา: awhl03-andy-warhol-shot-marilyns-1187×1735.webp

หากสังเกตเทคนิคการสร้างงาน การพิมพ์ถือว่าเป็นสิ่งหนึ่งที่เข้ามาเปลี่ยนวิถีการสร้างงานศิลปะไป ผิดจากเดิมที่งานศิลปะจะต้องสร้างขึ้นด้วยการวาดมือ ทั้งนี้เราอาจมองว่าการสร้างภาพพิมพ์เป็นร่องรอยหนึ่งของการนำเอาเทคโนโลยีจากอุตสาหกรรมสื่อมาใช้กับการสร้างงานศิลป์ไปด้วยเช่นกัน ทั้งนี้ทั้งนั้น การปรากฏตัวของ Pop Art ย่อมสะท้อนให้เห็นว่าโลกทุนนิยมที่บังคับให้เราใช้ชีวิตแบบซ้ำซากจำเจ ทำให้เราต้องมองหาความงดงามในสิ่งที่ไม่น่าจะงดงาม หรืออีกนัยหนึ่ง ในเมื่อมันซ้ำซากนัก ก็จับมันมาเป็นสิ่งสร้างความบันเทิงใจเสียเลย

ภาวการณ์ของโลกยุค Post-Covid ก็เช่นกัน ความบีบคั้นที่เกิดขึ้นทั้งจากภาวะทางเศรษฐกิจและการเมือง ทั้งระดับในประเทศและระหว่างประเทศย่อมส่งผลกระทบต่อชีวิตคนอย่างชัดเจน การมีพื้นที่ศิลปะเพื่อฮีลใจจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างหนึ่งที่ทำให้คนสามารถเยียวยาตนจากชีวิตประจำวันอันยุ่งเหยิง รวมถึงงาน Pop Art ที่กลับมาป็อปอีกครั้งอาจจะเป็นเครื่องมือฮีลใจ ทั้งเสียดสีสังคมทีเราอยู่ทุกวันนี้ และหวนหาอดีตที่หอมหวาน

เพราะว่าแค่เงินอย่างเดียวมันพยุงหัวใจไม่ได้ ศิลปะจึงจำเป็นต่อจิตวิญญาณเราเสมอ

แหล่งอ้างอิง britannica / intheknow / mixmag / chula / fromlight2art / warhol

• Facebook
• Twitter
• Line

Accidentally Pop Art pop City Pop commercialart Creativity entertainment Mariya Takeuchi Miki Matsubara Plastic Love Pop Pop Art Stay With Me Synth Pop The Modernist The Pop of Night Life ศิลปะ