ปฏิเสธไม่ได้เลยว่า ‘ดนตรี’ เป็นหนึ่งวงการซึ่งสร้างความสุขให้ผู้คนเสมอมา มนุษย์ใช้ศักยภาพที่แตกต่างกัน ทำให้ตัวโน้ตเพียงไม่กี่ตัว ขับเคลื่อนสุนทรีย์ในชีวิตผู้คนได้จนกระทั่งถึงยุคนี้ ดนตรีกลายเป็นอุตสาหกรรมที่ไม่ได้แค่ ‘ให้’ ความสุขแก่ผู้คนเสมอไป แต่พวกเขาก็ต้องได้ผลตอบแทนด้วยเช่นกัน
เพราะศิลปินต้องกินต้องใช้ ค่ายก็ต้องสร้างรายได้ให้ตัวเอง ศิลปินจึงไม่ได้ทำหน้าที่เป็นเพียงผู้ร้องเพลงสร้างความสุขให้ผู้คนเพียงอย่างเดียวอีกต่อไป แต่กลายเป็นสินค้าอย่างหนึ่ง ซึ่งลักษณะความเป็นสินค้านั้น สะท้อนผ่าน ‘merchandise’ หรือสินค้าที่ระลึกของศิลปิน และของที่ระลึกเหล่านี้ก็ยังเป็นช่องทางหนึ่งที่แฟนเพลงจะใช้ตอบแทนความสุขที่ศิลปินมอบให้พวกเขาได้อย่างเป็นรูปธรรม
ต้นเดือนที่ผ่านมาก็มีหนึ่งมหกรรมดนตรีที่รวบรวมช่องทางสนับสนุนศิลปินอย่างเป็นชิ้นเป็นอันนี้ นั่นคือ ‘Cat T-Shirt’ เทศกาลเสื้อยืดประจำปีของ ‘Cat Radio’ คลื่นวิทยุออนไลน์โตโต แมวแมว ศิลปินและค่ายเพลงน้อยใหญ่ก็มารวมตัวกันมอบความสุข แลกกับเงินในกระเป๋าผู้ร่วมงานที่มาซื้อของอย่างคับคั่ง ซึ่งก็เป็นเรื่องที่ดีและน่าสนุก
อย่างไรก็ตาม มีบางคนตั้งคำถามว่า เมื่อก่อนเงินจำนวนเดียวกันก็ซื้อของในงานได้มากชิ้นอยู่นะ แต่ตอนนี้สินค้าดูเหมือนจะมีราคาแพงขึ้น เราเลยลองสุ่มเอาราคาเสื้อยืดแขนสั้นในไซส์เริ่มต้นที่ถูกที่สุดของศิลปิน 100 วง มากางรวมกันตรงนี้ให้คุณดู เพื่อจะดูว่ามีอะไรน่าสนใจกันบ้าง
จะเห็นได้ว่า จากข้อมูลดังกล่าว ‘เสื้อวง’ ของศิลปินที่ราคาถูกที่สุด อยู่ที่ 390 บาท โดยราคานี้เป็นราคาเสื้อยืดของ Superbaker และ VVAS ส่วนราคาที่แพงที่สุดภายในงาน จากศิลปินที่สุ่มมา 100 วง คือเสื้อของ Slot Machine ที่ตั้งราคาไว้ที่ 1,620 บาท จากต้นทุนการออกแบบเป็นเสื้อสตรีทเกรดพรีเมี่ยมสไตล์วินเทจ สกรีนจมลงเนื้อผ้าแบบเต็มตัวทั้งหน้าและหลัง รวมถึงยังเป็นรุ่น Limited Edition เฉพาะในงาน Cat T-Shirt ครั้งนี้เท่านั้นอีกด้วย จึงทำให้ราคาขยับขึ้นเป็นตามลำดับจนจบที่หลักพัน
มาที่ราคาสุดฮิตที่ศิลปินตั้งไว้ในงานครั้งนี้อยู่ที่ 450-600 บาท ซึ่งมีศิลปินที่ตั้งราคาไว้ในเรตนี้ถึง 75 วงด้วยกัน ไล่เรียงตามเรตราคาที่ฮิตที่สุด 3 อันดับแรกเลยคือ ‘590 บาท’ โดยมี 16 ศิลปินที่ตั้งราคานี้ ได้แก่ Bomb at Track, H 3 F, Hybs, Jaymeen, Lepyutin, Moving and Cut, Rosalyn, Sarah Salola, Sora Sora, Telex Telexs, The Kyle, The Parkinson, Varis, Yami Yami, Yonlapa และ ปลานิลเต็มบ้าน
ถัดมาคือเรต ‘550 บาท’ มีศิลปินตั้งราคานี้ 12 ศิลปิน คือ Atiwit Chari, Curs, Di age, ETC., Flirt, Jaritz, Papercup, Raidisa, Sweet Mullet, The White Hair Cut, WWJ และ Your MOOD
และสุดท้ายใน 3 อันดับเรตราคาฮิต คือ ‘580 บาท’ มีศิลปินตั้งราคานี้ 10 ศิลปิน คือ Earth Patravee, Landokmai, Last Idol, Marctat, Musketeers, Playground, Talay, Television Off, The Ghost Cat และ Whal & Dolph
จะเห็นได้ว่าราคาฮิต ๆ ส่วนใหญ่จะตั้งอยู่ที่ 500 บาทขึ้นไป ซึ่งถ้าหากแบ่งเป็นเรตราคาตั้งแต่ 500 บาทลงมา มีศิลปินที่ตั้งเรตนี้อยู่เพียง 27 ศิลปินเท่านั้น ส่วนที่เหลืออีก 73 ศิลปิน ตั้งราคาเสื้อยืดไว้เกิน 500 บาททั้งสิ้น
ซึ่งสุดท้ายแล้วราคาเฉลี่ยของเสื้อวงในงาน Cat T-Shirt ปีนี้ จาก 100 ศิลปินที่ถูกสุ่มมา อยู่ที่ราว 550 บาท ซึ่งก็อยู่ในเรตราคาส่วนใหญ่ของศิลปินภายในงานครั้งนี้
คิดเล่น ๆ ว่าหากคน ๆ หนึ่งมีศิลปินที่ชื่นชอบ 2-3 วง เขาอาจจะต้องเสียเงินในงานนี้ทีเดียวเป็นหลัก 1,000 – 2,000 บาทตั้งแต่ต้นเดือน ซึ่งอาจเป็นเงินที่เหลือจากการผ่อนคอนโด จ่ายค่าเช่าหอพัก จ่ายค่าน้ำค่าไฟ หรือส่งเงินให้ครอบครัวเรียบร้อยแล้วก็ได้ จนสุดท้ายอาจจะต้องตัดสินใจซื้อเพียง 1 ตัวเท่านั้น เพื่อเอาเงินไปใช้จ่ายกับเรื่องอื่นในชีวิตที่สำคัญกว่าแทน
แล้วอะไรที่น่าจะเป็นปัจจัยที่ทำให้เสื้อวงมือหนึ่งมีราคาแพง?
เราเลยลองถาม ChatGPT ด้วยคำถามดังกล่าว จึงได้คำตอบคร่าว ๆ ของปัจจัยที่เกี่ยวข้องมากมายดังต่อไปนี้
– ลิขสิทธิ์: สินค้าอย่างเป็นทางการของศิลปินเกี่ยวข้องกับข้อตกลงการให้สิทธิ์ใช้งานระหว่างศิลปินและผู้ผลิต ศิลปินหรือตัวแทนมักได้รับผลกำไรส่วนหนึ่งจากการขายสินค้า ด้วยเหตุผลนี้เองจึงทำให้ต้นทุนโดยรวมของเสื้อวงเพิ่มขึ้น
– ต้นทุนการผลิต: กระบวนการผลิตเสื้อวงมีค่าใช้จ่ายหลายอย่าง รวมถึงค่าวัสดุ เทคนิคการพิมพ์ (เช่น การพิมพ์สกรีนหรือการปัก) การควบคุมคุณภาพ และบรรจุภัณฑ์ ค่าใช้จ่ายเหล่านี้จะสะท้อนให้เห็นในราคาของเสื้อวง
– จำนวนจำกัด: บางศิลปินอาจเลือกผลิตเสื้อวงในจำนวนจำกัด ทำให้มีความพิเศษและเป็นที่ต้องการของแฟน ๆ ซึ่งมักจะนำไปสู่ราคาที่สูงขึ้น ตามหลักการของอุปสงค์และอุปทาน
– การสร้างแบรนด์และการตลาด: เสื้อวงของศิลปินบางตัวก็อาจเกี่ยวข้องกับแบรนด์เสื้อที่เป็นที่รู้จักอยู่แล้ว ซึ่งอาจมีค่าใช้จ่ายด้านการตลาดและการจัดจำหน่าย จึงทำให้ค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมเหล่านี้ถูกรวมอยู่ในราคาของเสื้อวงในภายหลัง
– คุณภาพและความน่าเชื่อถือในการผลิต: ปกติแล้วเสื้อวงมือหนึ่งจะผลิตด้วยวัสดุคุณภาพดีและเทคนิคการพิมพ์ที่มีคุณภาพตามไปด้วยเช่นกัน เพื่อให้มั่นใจถึงความทนทาน ซึ่งการใช้วัสดุและเทคนิคที่ดีขึ้นทำให้ราคาสูงขึ้น
– เป็นการสนับสนุนศิลปิน: การซื้อสินค้าจากศิลปินโดยตรง ก็คือการสนับสนุนศิลปินที่พวกเขาชื่นชอบได้โดยตรง ที่ช่วยให้พวกเขาสร้างสรรค์ผลงานเพลงและออกทัวร์คอนเสิร์ตต่อไปได้ และราคาที่สูงขึ้นก็สะท้อนถึงปัจจัยสนับสนุนโดยตรงนี้
นอกเหนือจากปัจจัยเหล่านี้ที่ ChatGPT บอกเรา ก็อาจจะมีปัจจัยของความนิยมของศิลปิน หรือการคาดการณ์ว่าแฟน ๆ จะรับราคาเสื้อวงมือหนึ่งตัวนั้น ๆ ได้ด้วยเช่นกัน
แต่อย่างไรก็ตาม ราคาของเสื้อวงมือหนึ่งในไทยยุคนี้ก็ก้าวกระโดดมากขึ้น จนบางคนก็บอกว่าแพงเกินไป และไกลเกินกว่าแฟน ๆ ผู้ชื่นชอบศิลปินวัยเพิ่งเริ่มต้นทำงานที่ยังจัดการการเงินไม่ลงตัว หรือวัยเรียนที่ต้องเก็บออมค่าขนมเพื่อมาซื้อเสื้อวงมือหนึ่งจะเอื้อมถึง และเชื่อว่าหากราคาเสื้อวงมือแรกยังขนาดนี้ ราคาเสื้อวงมือสองสายสะสมจะยิ่งทวีคูณความแพงเพิ่มขึ้นไปอีกหลายระดับ
ซึ่งทำให้แฟน ๆ ที่มีทุนทรัพย์จำกัด อาจเป็นกลุ่มคนที่ไกลเกินกว่าจะเป็นผู้สนับสนุนวงโดยตรงได้เหมือนเดิมก็ได้ในอนาคตอันใกล้
Content Creator
